HPV làm tăng nguy cơ lây nhiễm HIV ở phụ nữ Châu Phi cận Sahara được xác nhận trong các nghiên cứu và tỷ lệ lây nhiễm có thể lên tới 20% với mỗi loại HPV bổ sung được phát hiện. Điều này đặt ra yêu cầu cần triển khai tiêm chủng vắcxin HPV rộng rãi trong nhóm phụ nữ và trẻ em gái đặc biệt là tại các quốc giá có gánh nặng về HIV và HPV.
Một nghiên cứu của Tiến sĩ Gui Liu tại Đại học Washington, Seattle và các đồng nghiệp được công bố trên tạp chí AIDS chỉ ra rằng phụ nữ ở Châu Phi cận Sahara, nguy cơ nhiễm HIV tăng lên nếu họ nhiễm virut HPV – loại virut gây u nhú ở người. Với mỗi loại HPV bổ sung được phát hiện, nguy cơ nhiễm HIV tăng lên 20%.
Nghiên cứu kiểm soát trường hợp lồng ghép cũng chỉ ra rằng việc nhiễm các chủng virut HPV (có thể phòng ngừa bằng vắc xin) làm tăng gấp đôi nguy cơ nhiễm HIV. Các tác giả cho rằng việc tăng tỷ lệ tiêm phòng HPV có thể làm giảm tỷ lệ nhiễm HIV ở phụ nữ Châu Phi cận Sahara.
Thực trạng
Trẻ em gái vị thành niên và phụ nữ trẻ từ 14–25 tuổi ở Châu Phi cận Sahara chỉ chiếm 10% dân số nhưng chiếm tới 25% số ca nhiễm HIV mới trong năm 2017. Một trong những yếu tố sinh học phổ biến làm tăng nguy cơ lây nhiễm HIV của họ có thể là do virut HPV – một loại nhiễm trùng lây truyền qua đường tình dục (STI) gây ung thư cổ tử cung. Cụ thể ở Châu Phi, 36% trẻ em gái vị thành niên và phụ nữ trẻ bị nhiễm HPV.
Sự lây truyền HIV khi quan hệ tình dục chủ yếu xảy ra qua các lớp niêm mạc trong âm đạo (hoặc hậu môn). Bình thường, các tế bào trong lớp niêm mạc liên kết chặt chẽ với nhau, tạo thành một hàng rào bảo vệ. Ngay cả trong điều kiện bình thường, HIV có thể vượt qua hàng rào này, nhưng có thể các protein được giải phóng trong quá trình phản ứng miễn dịch của cơ thể với HPV có thể phá vỡ hoặc nới lỏng các kết nối chặt chẽ giữa các tế bào, làm suy yếu tính toàn vẹn của hàng rào và khiến HIV dễ dàng xâm nhập hơn.
Các chương trình tiêm phòng HPV đang được mở rộng ở khu vực Châu Phi cận Sahara, nhằm loại bỏ ung thư cổ tử cung và nâng cao sức khỏe cho phụ nữ và trẻ em gái. Tuy nhiên, những quan niệm sai lầm về vắc-xin HPV vẫn làm giảm như cầu tiêm chủng cho dù tính an toàn tuyệt vời của vắc-xin đã được chứng minh. Một nghiên cứu ở Cameroon và Uganda cho thấy sợ bị vô sinh là lý do chính dẫn đến sự chần chừ, trong khi ở Kenya, 25% cha mẹ từ chối tiêm chủng vì nhận thấy con gái họ có hành vi lăng nhăng sau khi tiêm phòng. Các nhà lãnh đạo tôn giáo cũng ảnh hưởng tới thái độ của cộng đồng. Có tới 29% phụ huynh ở Kenya cho biết họ sẽ không tiêm phòng cho con gái vì tôn giáo của họ cấm. Hiệp hội Bác sĩ Công giáo Kenya (KCDA) đã công khai lập luận rằng vắcxin HPV “có tác dụng phụ” và “trẻ em thuần khiết không cần lo lắng về việc nhiễm virut HPV”.
Mặc dù các bệnh lây qua đường tình dục khác đã được chứng minh có thể làm tăng nguy cơ nhiễm HIV, nhưng dữ liệu về mối liên quan giữa HPV và việc nhiễm HIV tương đối khan hiếm. Để đánh giá mối quan hệ này, các nhà nghiên cứu đã sử dụng dữ liệu từ Các can thiệp qua đường âm đạo và miệng để kiểm soát dịch (VOICE), một thử nghiệm ngẫu nhiên có đối chứng ở Nam Phi, Uganda và Zimbabwe nhằm đánh giá hiệu quả của PrEP đối với phụ nữ đang trong thời kỳ sung mãn tình dục và có nguy cơ nhiễm HIV.
Thử nghiệm VOICE được tiến hành từ năm 2009 đến 2015 đã tuyển dụng những phụ nữ âm tính với HIV từ 18–45 tuổi đang sử dụng biện pháp tránh thai và không mang thai. Những người tham gia được đánh giá về STIs và nhiễm trùng âm đạo khi tham gia nghiên cứu, khi tái khám hàng năm và khi có chỉ định lâm sàng. Họ cũng được xét nghiệm HIV hàng tháng bằng xét nghiệm nhanh, nếu dương tính sẽ được xét nghiệm khẳng định sau đó. Các mẫu gạc cổ tử cung và âm đạo được thu thập sáu tháng một lần, mặc dù các mẫu gạc này không được xét nghiệm HPV trong thời gian thực. Trong quá trình thử nghiệm VOICE, vắcxin HPV không được phổ biến rộng rãi và những người tham gia không được cung cấp dịch vụ này.
Nghiên cứu
Để thiết lập mối quan hệ rõ ràng giữa việc phát hiện virut HPV và lây nhiễm HIV, tiêu chí lựa chọn cho phân tích kiểm soát trường hợp bao gồm việc lưu trữ mẫu tăm bông cổ tử cung hoặc âm đạo được thu thập từ một đến sáu tháng trước khi có kết quả dương tính với HIV.
Trong số 312 người tham gia bị nhiễm HIV trong nghiên cứu VOICE, 138 người đáp ứng các tiêu chí tuyển dụng. Mỗi trường hợp được đối sánh với ba đối chứng từ VOICE, dựa trên chuyến thăm nghiên cứu, độ tuổi và địa điểm nghiên cứu. Các trường hợp và đối chứng trung bình là 23 tuổi khi ghi danh.
Nhiễm virut HPV được kiểm tra theo một số cách: nhiễm bất kỳ loại HPV nào, nhiễm bất kỳ loại nào trong số 14 loại nguy cơ cao, nhiễm bất kỳ loại nguy cơ cao nào ngoài HPV 16 hoặc 18, và nhiễm bất kỳ loại nào trong số các loại nguy cơ thấp. Để kiểm tra mối liên quan của các loại HPV (có thể phòng ngừa bằng vắc xin) với nguy cơ nhiễm HIV, các nhà nghiên cứu cũng định nghĩa thêm phơi nhiễm là nhiễm một trong hai loại được nhắm mục tiêu bởi vắcxin hoá trị hai (HPV 16 hoặc 18), nhiễm bất kỳ loại nào được nhắm mục tiêu bởi vắcxin hoá trị bốn (HPV 6, 11, 16, 18) và nhiễm bất kỳ loại nào được nhắm mục tiêu bởi vắc xin không hóa trị (HPV 6, 11, 16, 18, 31, 33, 45, 52, 58). Họ cũng đánh giá mối quan hệ giữa liều lượng và phản ứng giữa việc nhiễm HIV và số lượng các loại HPV được phát hiện.
Để xác định ước tính rủi ro, các nhà nghiên cứu đã điều chỉnh các yếu tố hành vi và nhân khẩu học sau: tuổi tác, trình độ học vấn, sử dụng bao cao su, số lượng bạn tình, các giao dịch tình dục trong năm qua, hiện tại có bạn tình thường xuyên, người tham gia hoặc bạn tình của cô ấy có các mối quan hệ khác bên ngoài quan hệ của họ, STIs, HSV-2 và các nhiễm trùng âm đạo khác.
Mối quan hệ giữa nhiễm virut HPV và nhiễm HIV
Tỷ lệ nhiễm HPV cao trong mẫu nghiên cứu dù tình trạng nhiễm HIV là như thế nào, trong đó 84% trường hợp phát hiện nhiễm bất kỳ loại HPV nào và 65% trong phát hiện trong nhóm đối chứng. Các trường hợp có trung bình 3 nhiễm khuẩn HPV, trong khi nhóm đối chứng có trung bình 1,9 trường hợp nhiễm.
Nguy cơ nhiễm HIV cao hơn 2,7 lần khi nhiễm HPV nguy cơ cao so với không nhiễm HPV nguy cơ cao và cao hơn 1,8 lần với trường hợp nhiễm HPV nguy cơ thấp so với không nhiễm HPV nguy cơ thấp.
Đối với các trường hợp nhiễm HPV có thể phòng ngừa bằng vắc xin, việc nhiễm HIV có liên quan đến việc nhiễm bất kỳ loại nào được nhắm mục tiêu bởi vắcxin không hóa trị và vắcxin hóa trị bốn. Nguy cơ nhiễm HIV tăng lên khi nhiễm một loại HPV duy nhất (1,9) và tăng lên theo số lượng loại HPV được phát hiện. Đối với hai đến ba loại HPV là 2,2 lần và đối với bốn loại trở lên là 4,1 lần. Với mỗi loại HPV bổ sung được phát hiện, nguy cơ nhiễm HIV tăng lên 20%.
Kết luận
“Chúng tôi nhận thấy rằng việc nhiễm đồng thời nhiều loại HPV làm tăng đáng kể nguy cơ nhiễm HIV. Cụ thể, nguy cơ nhiễm HIV tăng 20% với mỗi loại HPV bổ sung được phát hiện ”, các nhà nghiên cứu kết luận.
“Ở các quốc gia mà tỷ lệ nhiễm cả HPV và HIV cao, việc triển khai rộng rãi việc tiêm chủng vắcxin HPV với vắcxin không hóa trị hoặc vắcxin hóa trị bốn có thể mang lại lợi ích kép là đồng thời giảm nguy cơ mắc HIV và ung thư cổ tử cung ở phụ nữ.”
Tỉnh Trần – Lược dịch từ AIDSmap