Trong số các yếu tố nguy cơ lây nhiễm HIV mà cộng đồng nam quan hệ tình dục đồng tính và song tính đang thực hành thì chemsex đứng dầu trong top này tại Anh.
Một nghiên cứu theo dõi các trường hợp nhiễm HIV mới ở nam giới quan hệ đồng tính và song tính ở London và Brighton đã xác định được các yếu tố nguy cơ chính dự báo việc lây nhiễm HIV tiếp theo trong những năm gần đây. Cho đến nay, điều quan trọng nhất là tiêm chích, phần lớn trong bối cảnh sử dụng chemsex. Mặc dù chỉ có 3% nam giới trong nghiên cứu cho biết đã tiêm chích ma túy, 16% trong số những người sau đó có kết quả xét nghiệm HIV dương tính.
Những người đàn ông cho biết việc sử dụng chemsex, quan hệ tình dục không dùng bao cao su với nhiều bạn tình hoặc bạn tình dương tính với HIV, quan hệ tình dục nhóm và bị bệnh STI có nguy cơ nhiễm HIV cao hơn. Nam giới có trình độ học vấn thấp hơn cũng có nhiều khả năng cho kết quả dương tính hơn. Nadia Hanum thuộc Đại học College London và các đồng nghiệp đã công bố kết quả từ nghiên cứu thuần tập quan sát khả năng này trên tạp chí PLoS Medicine.
Nghiên cứu không bình thường ở chỗ, những người tham gia đã hoàn thành bảng câu hỏi chi tiết về hành vi trong năm 2013-2016 và đồng ý cho các nhà nghiên cứu kiểm tra dữ liệu của Cơ quan Y tế Cộng đồng Anh cho đến năm 2019 để xem liệu sau đó họ có được chẩn đoán nhiễm HIV hay không.
Điều này tránh được vấn đề người tham gia có xu hướng bỏ nghiên cứu thuần tập theo thời gian. Mặc dù hồ sơ của Bộ Y tế Công cộng Anh về các chẩn đoán nhiễm mới HIV đều được ẩn danh, nhưng các nhà nghiên cứu được phép đối chiếu những người tham gia nghiên cứu với dữ liệu chẩn đoán mới trên cơ sở mã dựa trên họ, ngày sinh, dân tộc, quốc gia sinh của người đó, v.v.
Các nhà nghiên cứu đã mời những người đàn ông đồng tính và song tính có các xét nghiệm STI và HIV định kỳ tại các phòng khám 56 Dean Street và Mortimer Market Centre của London, và Phòng khám Claude Nicol ở Brighton, tham gia. 1.162 người tham gia chủ yếu là người da trắng (82%), có trình độ đại học (74%) và đã đi làm (83%).
Trong thời gian tiến hành nghiên cứu, tỷ lệ nhiễm HIV ở nam giới đồng tính và song tính ở Anh đã giảm 2/3. Điều này cho thấy, chỉ có 33 trường hợp nhiễm HIV trong nhóm thuần tập – tức là ít trường hợp nhiễm hơn so với dự đoán của các nhà nghiên cứu khi lập kế hoạch nghiên cứu.
Mặt khác, sự phát triển đáng hoan nghênh này đã làm giảm sức mạnh thống kê của nghiên cứu nhưng các nhà nghiên cứu vẫn có thể xác định các yếu tố nguy cơ lây nhiễm HIV, dựa trên câu trả lời của nam giới đối với bảng câu hỏi khi họ tham gia nhóm thuần tập.
Hai trong số những trường hợp quan trọng nhất có liên quan đến việc sử dụng ma túy – 13 trong số 321 nam giới sử dụng mephedrone, GHB / GBL hoặc ma túy đá (ma túy thường được sử dụng trong quan hệ tình dục) cho kết quả dương tính. Điều này tương ứng với hệ số nguy cơ là 6,45, có nghĩa là yếu tố này làm tăng nguy cơ xét nghiệm HIV dương tính sau này lên gấp sáu lần. Số ca nhiễm thấp hơn dự kiến có nghĩa là khoảng tin cậy 95% cho tỷ lệ nguy cơ này là rộng – 1,84 đến 22,64. Điều này có nghĩa là mức độ nguy cơ gia tăng ‘thực sự’, có tính đến các yếu tố may rủi, rất có thể nằm ở đâu đó giữa hai con số này.
Kết quả thậm chí còn ấn tượng hơn đối với việc tiêm chích ma túy – 6 trong số 38 nam giới cho biết kết quả xét nghiệm này dương tính (tỷ lệ nguy cơ 27,96, khoảng tin cậy 95% 6,99 đến 111,85). Trong khi bảng câu hỏi không hỏi loại thuốc nào đã được tiêm, tất cả 38 người tiêm chích cũng cho biết đã sử dụng thuốc chemsex. Kết quả cho thấy gần một nửa trong số 13 người đàn ông có kết quả dương tính và báo cáo sử dụng thuốc chemsex cũng cho biết đã tiêm chích.
Quan hệ tình dục qua đường hậu môn không sử dụng bao cao su gần đây đã được báo cáo bởi hơn một nửa số người tham gia nghiên cứu, bao gồm 26 trong số những người sau đó có kết quả dương tính (HR 3,75, 95% CI 1,31 đến 10,74). Có một mối quan hệ theo từng bước giữa số lượng bạn tình và nguy cơ nhiễm HIV. Ví dụ, 5 trong số 60 người đàn ông có từ năm đến mười bạn tình không đeo bao cao su trong ba tháng qua cho kết quả dương tính (HR 9,60, KTC 95% 2,58 đến 35,76).
Các yếu tố nguy cơ tình dục khác là:
- Gần đây có quan hệ tình dục không dùng bao cao su với bạn tình được biết là nhiễm HIV – 14 trong số 147 nam giới báo cáo điều này đã được chẩn đoán (HR 6,45, 95% CI 3,15 đến 13,22).
- Đôi khi là “người cho” (Top) và đôi khi là “người nhận” (Bot) khi quan hệ tình dục qua đường hậu môn – 21 trong số 362 nam giới báo cáo kết quả này là dương tính (HR 6,35, 95% CI 2,18-18,51).
- Quan hệ tình dục theo nhóm – 64 trong số 500 nam giới có kết quả xét nghiệm dương tính (HR 8,81, KTC 95% 3,07 đến 25,24).
- Quan hệ tình dục vì ma túy hoặc tiền – 4 trong số 55 nam giới có kết quả dương tính (HR 3,27, KTC 95% 1,14 đến 9,38).
- Sử dụng phương pháp dự phòng sau phơi nhiễm (PEP) – 11 trong số 240 nam giới có kết quả dương tính (HR 2,29, KTC 95% 1,09 đến 4,81).
- Có STI do vi khuẩn – 21 trong số 440 nam giới báo cáo kết quả xét nghiệm này dương tính (3,95, 95% CI 1,81 đến 8,63).
Yếu tố nhân khẩu học duy nhất có liên quan đáng kể đến việc chẩn đoán HIV là trình độ học vấn thấp hơn.
Việc lây nhiễm HIV không liên quan đến tuổi tác, tình trạng nhà ở, tình trạng tài chính, tình trạng quan hệ, xét nghiệm HIV gần đây, đồ chơi tình dục, PrEP, hút thuốc, uống rượu, các triệu chứng trầm cảm hoặc các triệu chứng lo âu.
Trong bối cảnh ngày càng gia tăng khả năng tiếp cận dịch vụ điều trị HIV và PrEP kịp thời, kết quả cho thấy những bối cảnh và hành vi vẫn còn nguy cơ. Nguy cơ cao liên quan đến việc sử dụng ma túy có thể phản ánh hành vi tình dục xảy ra sau đó, nhưng lây truyền qua sử dụng chung kim tiêm cũng có thể xảy ra.
Tỉnh Trần – Lược dịch từ AIDSmap